آسپاسیا āspāsiā
1- نام محبوبه‌ی زیبا و دانای پریکلس (Pericles).
منزل آسپاسیا در شهر آتن (Athens)، محل اجتماع بزرگان ادب و فلسفه بود که حتی سقراط نیز بدان جا رفت و آمد می‌کرد. به موجب فرمانی، پسر پریکلس از آسپاسیا مشروع شناخته شده و نام پدر را به خود گرفت.
2- نام زنی زیبا از مردم فوکویا (Phocaea) که محبوبه‌ی کوروش کوچک (Cyrus the Younger) نیز به شمار می‌رفت.
نام اصلی وی میلتو (Milto) بود، اما کوروش او را به نام محبوبه‌ی پریکلس، آسپاسیا نامید. پس از مرگ کوروش در جنگ کوناکسا (Cunnaxa) به دست اردشیر دوم هخامنشی افتاد. اردشیر سخت گرفتار عشق آسپاسیا شد، اما هنگامی که پسرش داریوش را به جانشینی برگزید، داریوش از پدرش درخواست کرد تا آسپاسیا را به وی بدهد. پس اردشیر، خواسته‌ی پسرش را اجابت نموده و آسپاسیا را به وی سپرد. پس از ا ندک مدتی داریوش، آسپاسیا را کاهنه‌ی معبد آناهیتا (Anahita) در همدان کرده و وی را مادام العمر از ازدواج ممنوع ساخت. ظاهراً همین امر منجر به حوادثی شد که باعث قتل داریوش توسط پدرش گردید.
